Santa Lucia, Dzień świętej Łucji - 13 grudnia

Historia Łucji w trochę większej pigułce.

Łucja pochodziła z Syrakuz na Sycylii. Jako jedna z mieszkanek tego miasteczka wyróżniała się nietuzinkową urodą i pięknymi oczami. Pochodząca z dobrze sytuowanej rodziny mogła liczyć na dobre zamążpójście. Niestety choroba matki jak i również wydarzenia związane z pielgrzymką młodej Łucji do grobu św. Agaty spowodowały iż jej los był zgoła inny.

Łucja, prosząc i modląc się przy grobie św. Agaty o zdrowie dla matki i jej szybki powrót do zdrowia, miała mieć widzenie. Słyszała głosy, które zwiastowały je cud i chwałę niebios and i również męczeńską śmierć.

Po tej pielgrzymce i doświadczeniu, Łucja postanowiła zmienić swoje życie. Cofnęła decyzję zamążpójścia, rozdała swój majątek biednym i potrzebującym oraz złożyła śluby czystości (podobno śluby czystości w tajemnicy złożyła w  dzieciństwie).

Urażony pan młody dowiedziawszy się prawdziwych przyczyn tak drastycznej zmiany, doniósł władzom, że Łucja jest chrześcijanką. Myślał, że aresztowana i torturowana wyprze się swojej wiary i zmieni zdanie. Miało to miejsce za panowania cesarza rzymskiego Dioklecjana, który potępiał i prześladował chrześcijaństwo opierając swoją władzę na powrocie do starych rzymskich kultów i umacnianiu obyczajów przodków. Propaganda podkreślała boską naturę cesarzy.

Sędzia, który zajmował się sprawą młodej Łucji, chciał by dziewczyna złożyła ofiarę bogom oraz wyrzekła się swojego dziewictwa. Kiedy powiedziała mu o swoich ślubach czystości, wykpił ją i zagroził, że odda ją do domu publicznego na pohańbienie. W drastycznym akcie desperacji Łucja postanowiła się oszpecić wydłubując sobie swoje piękne oczy. Ostatecznie nie trafiła do zamtuza jednak tragiczny los nie ominął jej. Stracono ją przez ścięcie. Miała wówczas 23 lata.

 Artyści przedstawiają Łucję z palmą męczeństwa, mieczem lub sztyletem i raną na szyi. Atrybutami są oczy na tacy, lampka oliwna lub świeca. Jest świętą kościoła katolickiego jak i prawosławnego.

Współcześnie, właśnie 13 grudnia jest obchodzony dzień Świętej Łucji - dzień jej męczeńskiej śmierci.

Jej święto przypada w dniu uznawanym za najkrótszy w roku (według obowiązującego do 1582 roku kalendarza juliańskiego, ów dzień przypadał 25 grudnia).

 Dzień św. Łucji obecnie

Kult św. Łucji przybył do Szwecji z Niemiec i przyjął się w szwedzkiej obrzędowości dość szybko. Miał on ścisły związek ze zmianą pór roku i niedostateczną ilością światła słonecznego. Zwyczaj obchodów Łucji stał się powszechny w całej Szwecji u schyłku XIX w., a pierwszy pochód zorganizowano w Sztokholmie w 1927 r.

W tym dniu, w całej Szwecji odbywają się pochody dziewcząt ubranych na biało, którym przewodzi Łucja z płonącymi świecami w koronie oraz świecą w dłoni. Ze wzglądów bezpieczeństwa, obecnie zastępuje się prawdziwe świece na głowie tymi elektrycznymi. Nie brakuje również chłopców, którzy ubrani na biało noszą szpiczaste czapki albo przebierają się za gnomy czy piernikowe ludziki. Pochód ten w języku szwedzkim to Luciatåget (ett Luciatåg). Śpiewane są kolędy, odwiedzane są szpitale czy domy spokojnej starości, niosąc ludziom światło.

13 grudnia był kiedyś początkiem adwentu, kiedy to po raz ostatni zasiadano do suto zastawionego stołu przed Świętami Bożego Narodzenia. W 2020 adwent zaczyna się w niedzielę, 29 listopada.

św. Łucją w rodzinie zostawała najstarsza córka. Ubrana na biało, ze świecami/ lampkami na głowie budziła o poranku rodziców, śpiewając tradycyjną pieśń "Santa Lucia". W rękach trzyma tacę ze świeżo zaparzoną kawą lub też czerwonym grzanym winem (glögg) oraz niezastąpionymi szafranowymi bułeczkami - lussekatter.

Szwedzka Łucja nie ma jednak dużo wspólnego ze Świętą z Syrakuz. Obecna tradycja jest dość młoda i nie ma cech święta religijnego. Niemniej jednak ten dzień jest jednym z najbardziej lubianych świąt w Szwecji. Chodzi w nim przede wszystkim o bycie razem, wspólne uczestniczenie w obrzędach i radowanie się chwilą.

                                                                                 zdjęcie: http://lachy.c0.pl/tradycja/kres_zimowy/